موسسه استاندارد و تحقيقات صنعتي ايران ISIRI
اولين تشكيلات موسسه استاندارد و تحقيقات صنعتي ايران با تصويب قانون اوزان و مقياسها در سال 1304 خورشيدي مطرح شد. بعدها و در سال 1332 به واسطه ضرورت تعيين ويژگي ها و نظارت بر كيفيت كالاهاي صادراتي و وارداتي، ايجاد يك تشكيلاتي رسمي مورد توجه قرار گرفت و هسته اوليه تشكيلات سازماني موسسه استاندارد و تحقيقات صنعتي ايران در اداره كل تجارت وقت شكل گرفت. در سال 1339 با تصويب قانون تاسيس موسسه استاندارد و تحقيقات صنعتي، موسسه كار خود را در چارچوب هدف ها و مسئوليت هاي تعيين شده آغاز كرد. موسسه استاندارد و تحقيقات صنعتي ايران در سال 1960 به عضويت سازمان بین المللی (ISO (International Organization for Standardization درآمد
استاندارد ملی ایران
استاندارد به معنی نظم و قاعده, قانون و مفاهیم میباشد.سازمان اداره استاندارد ملی ایران به عنوان متولی بازرسی فنی و کیفی کالاهای ایرانی وظیفه تدوین استانداردهای ملی ایران را دارا می باشد.استانداردهای ملی ویژگیهای لازم در تولید یک فرآورده یا انجام یک خدمت را مشخص مینمایند و در صورت وجود استاندارد برای محصول این استاندارد می تواند تشویقی و یا اجباری باشد
استاندارد ملی اجباری:
تولید کنندگانی که محصولات و تولیدات آنها دارای استاندارد ملی اجباری در ایران می باشد مانند بتن،شیرآلات بهداشتی،شیرآلات ساختمانی، مواد غذایی و ….. می بایست نسبت به اجرا و اخذ استاندارد ملی ایران اقدام کرده و نشان استاندارد ملی ایران را بر روی محصول و بسته بندی خود به نحوی قرار دهند تا این اطمینان حاصل گردد که از طرف مصرف کننده دیده خواهد شد.بدیهی است تولید محصولاتی که استاندارد ملی آن محصول در ایران اجباری بوده و آن تولید کننده اقدام به دریافت نشان استاندارد ننموده اند ،غیر قانونی و غیر مجاز بوده و می بایست برای ادامه کار و بقا در بازار ، اقدام به اخذ استاندارد ملی ایران برای تولیدات خود بنماید.
همچنین در زمینه صادرات کالا به خارج از کشور،محصولاتی که استاندارد ملی ایران برای آنان اجباری محسوب می گردد بر اساس قوانین گمرک جمهوری اسلامی ایران می بایست جهت صادرات اقدام به اخذ استاندارد ملی ایران نمایند و این امر برای آنها اجباری می باشد.
استاندارد تشویقی:
اما موارد دیگری از محصولات که استاندارد ملی آنان به تازگی تهیه گردیده و یا هنوز این استاندارد رای کافی برای تصویب اجباری بودن را اخذ ننموده است به عنوان استاندارد ملی تشویقی شناخته و محسوب می گردند که تولید کنندگان این کالاها می توانند در صورت تمایل از اقدام برای دریافت نشان استاندارد ملی ایران صرف نظر بنمایند.بدیهی است تولید محصولاتی که استاندارد ملی آنان تشویقی می باشد بدون اخذ نشان استاندارد ملی ایران غیر قانونی نبوده و مانعی نخواهد داشت.
آشنایی با برخی استانداردهای بین المللی
استاندارد اروپا
این استاندارد که با عبارت مخفف CE نشان داده میشود، به منظور استانداردسازی اجباری در بسیاری از محصولات تجاری و صنعتی که در منطقه اقتصادی اروپا تولید یا به فروش میرسند، ارایه شده است. این حروف اختصار کلمات فرانسوی Communauté Européenne است.
محصولاتی که واجد دریافت علامت CE میشوند، باید از نظر سلامت، امنیت و مضرنبودن برای جسم انسان و طبیعت مورد بررسی قرار گیرند و اگر واجد این شرایط باشند قادر به دریافت این نشانه خواهند بود. بهطور کلی و به عبارت سادهتر نشان CE گویای مطابقت محصول با مقررات جامعه اروپا درخصوص ایمنی، سلامت و حفاظت مصرفکننده و محیط زیست است. هدف اصلی استاندارد، مطابقت محصول با الزامات اساسی مقررات جامعه اروپاست و اجازه میدهد که محصولات بهطور آزاد در بازار اتحادیه اروپا عرضه شوند. این درحالی است که به مسئولان گمرکها و مقامات مربوطه هم اجازه میدهد محصولات غیرمنطبق را از بازار اتحادیه اروپا جمعآوری کنند.
استاندارد آمریکا
مؤسسه ملی استاندارد یا ANSI - American NationalStandards Institute یک موسسه خصوصی غیرانتفاعی است. که بر نحوه استانداردهایی که برای محصولات، خدمات، روندها، سیستمها و کار کارمندان صادر میشود، نظارت میکند. یکی دیگر از کارهای این موسسه این است که استانداردهای آمریکا را با استانداردهای بینالمللی تطبیق میدهد تا از آنها بهصورت جهانی و در سطحی وسیعتر نیز بتوان استفاده کرد.
کار اصلی این موسسه این است که اعتبار استانداردهای تولید شده بهوسیله نمایندگان موسسات استانداردسازی، آژانسهای دولتی، گروههای مصرفکننده، شرکتها و... را تایید میکند. این استانداردها تضمین میکنند که محصولات دارای عملکرد و ویژگیهای یکسانی هستند تا مصرفکنندگان از محصولاتی با همان مشخصات استفاده کنند و به همان صورت آزمایش شوند. دفتر مرکزی این موسسه در واشنگتن و دفتر عملیاتی آن در نیویورک است.
ایزو
ایزو مخفف سازمان بینالمللی استاندارد (International Standard Organization) است. موسسه ینالمللی استانداردسازی (ایزو) یک فدراسیون بینالمللی متشکل از نهادهای ملی استاندارد است. تعداد این نهادها بیش از 140تاست که هر یک از آنها متعلق به یک کشور هستند. ایزو یک سازمان غیردولتی (NGO) است که در سال1947 میلادی تاسیس شد. وظیفه ایزو ارتقای توسعه استانداردسازی و فعالیتهای مربوط به آن در دنیاست.
تمامی این امور برای ایجاد تسهیلات در زمینه صادرات و واردات کالاها، فنآوریها و خدمات است. مجموع فعالیتهای ایزو قراردادهای بینالمللی است که بهعنوان استانداردهای بینالمللی انتشار پیدا میکند. جالب است بدانید سیستمهای مدیریتی ایزو از طریق بیش از 430هزار سازمان در 158 کشور به اجرا درمیآید. حدود 300استاندارد ایزو بهصورت عمومی در دسترس هستند.
استاندارد DIN آلمان
مؤسسه استاندارد آلمان)به آلمانی:(Deutsches Institut für Normung به اختصار دیآیاِن (در فارسی محاوره دین)،به اختصار دیآیاِن (در فارسی محاوره دین)، نام یک سازمان ملی آلمانی است که در راستای استانداردسازی فعالیت دارد و عضو سازمان بینالمللی استانداردسازی از طرف آن کشور است. این موسسه استاندارد قدیمی از سال ۱۹۱۷ آغاز به کار کردهاست و استانداردهای آن امروزه در سراسر دنیا مورد استفاده قرار میگیرد و با بیش از ۳۰٬۰۰۰ عنوان استاندارد تقریباً تمامی جوانب تکنولوژی را در بر میگیرد.
استاندارد DIN آلمان جزو استانداردهای سخت گیرانه در دنیا میباشد که اکثر تولید کنندگان بزرگ دنیا از این استاندارد برای تولید محصولات خود استفاده مینمایند.
استاندارد TUV
یکی از معتبرترین استانداردهای دنیا متعلق به سازمانی است در آلمان که روی سلامتی کالاهای صنعتی ارایه شده از جانب شرکتهای مختلف نظارت دارد تا استانداردهای ارایه شده برای سلامت انسان و محیط زیست را تامین کنند.
این سازمان بهعنوان یک مشاور مستقل بر سلامت کارکرد کالاها یا محصولاتی مانند محصولات کشاورزی، دودزایی وسایل نقلیه، استاندارد ساخت موتور خودروهای سنگین و سبک و تاسیسات انرژی را نظارت دارد.
بسیاری از زیرشاخههای دارنده TÜV میتوانند به عنوان سازماندهندگان و همچنین گسترشدهندگان مقوله انرژی و مفاهیم وابسته به آن عمل کنند و راهحلهایی برای مشکلات زیستمحیطی ارایه دهند. آنها باید خود از قوانینی که بر مبنای TÜV به آنها اهدا میشود، تبعیت کنند و در راستای سلامت انسان و محیط گام بردارند. شایان ذکر است که استاندارد TÜV قابلیت انطباق با انواع ایزوها را دارد.
استاندارد حلال
این استاندارد مختص کشورهای اسلامی و مسلمانان جهان است. از نام این استاندارد مشخص است که بیشترین کاربرد آن برای موادغذایی است و نشان میدهد که مسلمانان میتوانند ماده غذایی را که از چنین استانداردی برخودار است، مصرف کنند. در سال 2004 استاندارد غذای حلال تدوین و در سال2006 بنگاه توسعه صنعت حلال (HDC( برای هماهنگی و یکپارچه شدن توسعه صنعت حلال مالزی تأسیس شد.
البته در کشورهای اسلامی بهدلیل آنکه اکثریت جمعیت را مسلمانان تشکیل میدهند، طبیعی است که این محصولات غذایی بر طبق شریعت اسلامی حلال باشند، اما برای بسیاری از مسلمانان ساکن کشورهای غیرمسلمان داشتن چنین استانداردی بر روی موادغذایی لازم است.
باید به این نکته مهم توجه داشت که بر اساس چارچوبهای وضع شده غذای حلال نه تنها باید از هرگونه ترکیب حرام بلکه از هر ناپاکی عاری باشد. در نتیجه این موضوع میتواند فراتر از خط تولید بلکه تا مرحله بستهبندی و انبار و... همپیش برود.